ТИПОГРАФИИН ХΎНДЭТЭ ПОЛИГРАФИСТНАР

Тэрэ сагта, дайн дажарай боложо байhан үедэ тон орёо байбашье, аймагай обком парти ЦК-да хандажа эгээ холо оршодог Ахын аймагта шэнэ газетэ бии болгохо тухай гуйлта эльгээhэн байна. Хэдышье хүндэ байдалай тогтоод байбашье, энэ гуйлтань хүсэндөө ороhон байгаа. Тиихэдэ Аха хүрэхэ гээшэ тон хүшэрхэн хэсүү байhан гэжэ түүхэ гэршэлдэг: харгышьегүй, самоледшье ниидэдэггүй, хажуугаарнь типографида хүдэлхэ ажалшадай хүсэн, полиграфист хүдэлмэрилэгшэ, сурбалжалагша гэхэ мэтэ үгы байhан.

Нина Нанзытовна hуралсалаа дүүргэжэ полиграфист мэргэжэлтэй болохотойнь адли, бүхы хэблэлдэ хэрэглэдэг хэрэгсэл зүйлнүүдые бэлдэжэ үгэжэ табяа: үзэгэй шрифтнүүд, верстатканууд, версткын хабтагай түмэр хюлгэ, тигэльнэ (кегельнэ) хэблэлэй машина хүлөөрөө дүрөөень эрьюулжэ хүдэлгөөд газетэеэ хэблэхэ.

1944 оной январиин янгинама хүйтэндэ бүгэдэ хэрэгсэлнүүдээ Мон hууринhаа морин шарга дээрэ тээгээд, ажахынуудай ашаа зөөдэг hубарин шэрээд ябадаг морин шаргануудаар суг Орлиг hуурин хүрэжэ ерэhэн. Энэ машинын бүгэдэ түхеэрэлгэ республикын ахамад полиграфист Прохоров ерэжэ эблүүлжэ, табижа үгэhэн. Тиигэжэ Нина Нанзытовна шэнэ ажалшадые hургаха баатай болоо. Олон шабинарые hургажа, ажалтай болгоhон. Ондо ондоо жэлнүүдтэ Дымбрен Дашеевна Ошорова, Сэдэб Аюровна Ошорова, Лидия Жалсараевна Замбалова, Бал-Доржо Гомбоевич Дугаров, Николай Раднаевич Замбалов, Дулма Галсанова, В. Лифантьев гэгшэдые нэн түрүүшээр hургаhан, hүүлдэ Мария Батаевна Машаева, Андрей Цыренович Галсанов гэгшэд типографида хүдэлжэ ажалайнгаа намтар эхилhэн.

Юрэн, Нина Нанзытовна хүдэлжэ эхилхэдээ бүгэдэ ажалай үүргэ бэе дээрээ абаhан: типографиин хүтэлбэрилэгшэ, үзэг холбогшо, верстальщик, хэблэгшэ ба шабинарай багша гэхэ мэтэ мэргэжэлтэн болоод ябаhан гэхэ.

1944 оной июлиин 13-да «Шэнэ Саяан» сониной түрүүшын түүхэтэ дугаар гараhан. Тэрэ сагта мэргэжэлтэ сэдхүүлшэд аймагтамнай үгы байhан дээрэhээ, түрүүшын сониной хэблэлдэ гараха дугаарта аймагай ахалагша коммунист, финансово таhагай даагша Даша Сыденович Тулуев гараа табиhан юм.

Хожом Ахын сониной редактораар, республикын мэдээжэ ниитын политажалшан Лидия Чимитовна Нимаевагай эжы болохо, мэргэжэлтэ сэдхүүлшэн нүхэр Лубсанова Зинаида Лубсановна эльгээгдээ.

Мүнөө hанаад үзэхэдэ, тэрэ сагай түрүүшын полиграфист-ажалшад ямар байдалда ажалаа эрхилжэ байhыень hанаанда орошогүй гэмээр. Юундэб гэхэдэ, гал элшэ үгы дээрэhээ, hүниндөө керосинтэй лампа доро үзэгүүдээ холбохо сагууд ходо ушардаг байhан дээрэhээ, түрүүшын газетын нюурай оттиск гаргаад тэрэнэй алдуутай гү, али буруу бэшээтэй байбалнь гэдэргэнь зудалаад, шэнээр үзэгөө холбожо, текстэеэ набор хэжэ табидаг байгаа. Хэблэхэдээ баhал тон ажалтай байгаа: хэблэлэйнгээ тигэльнэ машинын дүрөөе хоёр хүн гэшхээд эрьюулхэ, тэрэнь «Американка» гэжэ нэрэтэй, харин хэблэгшэнь машинаараа газетэеэ хэблэдэг байгаа. Энэ тигэльнэ машина олон жэл хэрэглэгдэжэ, түүхэдэ ороhон.

Нина Нанзытовна типографида 1951 он болотор хүдэлөөд, гэр бүлынгээ тала хаража болиhон юм. Нүхэрыень хүдөө ажахы руу хүдэлхыень эльгээhэн байгаа. Тиигэжэ гэр бүлөөрөө олон газарта нүүжэ, элдэб янзын ажалда хүдэлhэн намтартай: сельсоведэй нарин бэшэгшээр, хүдөөе номой сангай даагшаар, эмшэлгын газарта санитаркаар ба дэлгүүрэй наймаашанаар хүдэлхэ саг тохёолдоо. Олон жэл дүй дүршэлтэйгөөр аймагай райпогой (эдлэлгын нэгэдэлэй) дэргэдэ ажаллаhанайнгаа түлөө олон тоото шагналнуудаар, баярай бэшэгүүдээр урмашуулагдаhан юм. Тиихэдэ сониной 40 жэлэй ойн баяртай дашарамдуулан республикын Гүрэнэй хорооной Хүндэлэлэй шагналаар хэблэлэй, полиграфиин ба номой худалдаа наймаанай талаар шагнагдаhан. Үшөө 1946 ондо «За доблестный труд в Великой Отечественной войне 1941-1945 гг» гэhэн шагналай тэмдэгээр, hүүлдэ «Ажалай ветеран» ба олон тоото ойн баярай тэмдэгүүдээр шагнагдаhан, хажуугаарнь республикын хүтэлбэрилэгшэдhөө баярай бэшэгээр урмашуулагдаа.

Гэхэтэй хамта, нэн түрүүн Нина Нанзытовна хадаа олон үхибүүдэй эхэ, олон аша гушануудтай болоhон, үндэр наhа наhалhан эхэнэр мүн.

ҮНГЭРҺЭН САГАА ДУРСАН...

Нина Сидоровна Доржиева — «Буряадай ССР-эй Соёлой габьяата хүдэлмэрилэгшэ», полиграфист-наборщик (үзэг холбогшо).Нина Сидоровна 1947 оной апрелиин 14-дэ түрэhэн намтартай. 1964 ондо Орлигой дунда hургуулиин 8-хи класс дүүргээд, Улаан-Үдын кооперативна техникумдэ ороод hуража байhан. Харин бүхы ажалайнь намтар аймагай типографитай нягта холбоотой болоhон. 28 жэлэй хугасаа соо амжалтатайгаар хүдэлhэн юм. Энээнииень олон тоото баярай бэшэгүүд гэршэлнэ. Нина Сидоровна Буряадай ССР-эй Верховно Соведэй Президиумэй 1992 оной 6-ай Тогтоолоор Хэблэлэй талаар габьяатай байhанайнгаа түлөө Буряадай ССР-эй Соёлой габьяата нэрэ зэргэдэ хүртэhэн байна. Гараhан ногоон хүхэ Луу жэлээр ажалай ветеран, эжы, хүгшэн эжы Нина Сидоровнае ба бусад хүдэлhэн ажалшадаа хани халуунаар редакциин ажалшад амаршална. Гэр бүлэдөө гэрэл, элүүр энхые, үндэр наhа наhалжа, золтой жаргалтай аша гушанарайнгаа дүхэриг соо баяртай зугаатай ажаhуухыень үнэн сэдьхэлhээнь хүсэе.

— 1967 оной хабар Орлигой банкын ноён Мадасов Матвей Еремеевич намайе Иркутск хото ошожо банкын мэргэжэлдэ hуража ерэ, тиигээд эндэ орожо хүдэлхэш, — гээд саарhан зууршалга (направлени) үгөө юм. Тиигэжэ ябатараа Нина Тулаевна Унжуева нүхэртэеэ ушарааб. Нина Тулаевна тэрэ үедэ редакцида наборщигоор хүдэлжэ байгаа hэн. Тиигээд лэ нүхэрэйнгээ зууршалгаар типографида наборщигоор хүдэлхөө ороод, hурахаашье ошоогүйб. Уридшалан хэлэбэл, тэрэ сагта редакцимнай нэгэ заахан гэр соо байдаг байгаа. Минии hанахадамни мүнөө байhан аймагай Администрациин хоёр дабхар байшангай хажууда байдаг hэн ха. Һүүлдэ баhал ондоо багахан гэртэ байhан. Тиигэhээр байтар мүнөөнэй байhан редакциин байшан баригдажа нүүлгэhэн юм.

Ажаллажа эхилхэдээ гурбан hара соо үзэг холбожо hураха туршалга үгэдэг байгаа. Минии ерэхэдэ Дымбрен Дашеевна Валентина Содномовна хоёр ахатан хүдэлжэ байhан. Нина Тулаевна намhаа нэгэ hара урид ороод хүдэлжэ байгаа. Нэгэ жэл шахуу хүдэлөөд болиhон юм. Тиигэжэ эдир залуу наhандаа ажалайнгаа намтар редакцида наборщигоор эхилээ hэм. Наборщигой ажал хүндэшэг hэн. Үзэг бүхэниие ячейкэ сооhоо түүжэ холбохо, үгэ, мэдүүлэл болгохо гээшэмнай амар бэшэ ажал hэн. Би ехэ түргэн саг зуура үзэг холбожо hурааб. Дымбрен Дашеевна Валентина Содномовна хоёр намда ехэ туhалаа. Редактораар Владимир Доржиевич Галсанов хүдэлжэ байгаа. Харюусалгата секретаряар Гармаева Надежда Филипповна байhан. Эгэшэнь ЗАГС ба архивай таhагай даагшаар хүдэлдэг hэн. Надежда Филипповнагай ябахада Нина Содномовна Пронтеева харюусалгата секретарь болоо. Бухгалтераар Марзаев Викторай hамган Ага гэдэг хүдэлэгшэ hэн. Минии hүүлдэ Сэдэб Аюровна Ошорова, Валентина Бандыновна Шагдурова, Татьяна Дамбаевна Будаева гэгшэд наборщигоор хүдэлжэ эхилээ. Саашадаа олон залуушуул ерээ. Суг хамта хүдэлhэн нүхэдни ехэ урагшаа hанаатай, эсэхэ сусахые, үдэр hүни гэжэ мэдэхэгүй хүнүүд hэн. Бүхэли үдэрөө үзэгүүдые гараараа түүжэ, холбожо, полоса болгон табиха, хажуугаарнь гэртэхи ажал, үхибүүд байха. Галай элшэ гээшэ ходо байхагүй, оройдоо ерэжэ байжа hүни болотор газетэеэ гаргаха сагууд дайралдагша бэлэй. Тиихэдэ газетэеэ хэблэхэ нэгэ заахан тигельнэ хүлэй машина гэжэ байха. Газетэеэ нэгэ талыень хэблээд, гараараа нүгөө тээшэнь эрьюулээд, нүгөө талыень гаргахабди. Үзэгөө холбоод табидаг полосамнай ехэ хүндэ шэгнүүртэй байха. Гушаад килограмм болохо. Тэрэнээ хоёр хүн тэлээд абаашахаш. Юрын арга эрхэгүй хоёр хүн хэблэлдээ байдаг байгаабди. Хожом ондоо баhал багахан машина асараа. Тэрэ машина дээрээ hүүлдэ бланк юумэ гаргадаг болоо. Тиигээд hүүлээрнь хэблэлэй ехэ электромашина асараад hэн. Тэрэ машинада гараа хабшуулмаар байгаа, үрдижэ саарhаа хэхэ ёhотойш.

Корреспондентээр олон лэ мэдээжэ журналистнууд болоhон хүнүүд хүдэлөө. Юрэдөө, газетын ажалшад өөрынгөө хүсэ шадал, сагаа хайрлангүй, бүхы hанал бодолоо, анхаралаа ажалдаа хандуулдаг hэн. Тиигэбэшье, бидэнэй хүдэлжэ байhан саг ехэ гоё байгаа. Юундэб гэхэдэ, хажуугаарнь энэ тэрэ найр тэмдэглэхэдээ аргагүй хони юумэ гаргаад ехэ эбтэй эетэйгээр, хүгтэй хүхюутэй тэмдэглэдэг байhанбди. Ехэл hайханаар hанагдадаг тэрэ сагни.

Мүнөөнэй сагта типографи үгы, ондоо болоо. Газетын ажал шадай хүдэлмэри яhала хүнгэн болоол даа. Компьютер дээрэ бүхы ажалаа хэдэг болоhон.

Би 28 жэлэй хугасаа соо типографида хүдэлжэ, 1994 ондо наhанайнгаа амаралтада гарааб. Мүнөө Орлигтоо үри үхибүүдээрээ ажаhуунаб.

Долгор Раднаевна Замбалова — аймагай номой сангай бүридхэн суглуулгын даагша, сагтаа полиграфист-наборщик ажалтай байhан.

— Клим Дашеевич энэ түрүүшымни мэргэжэлдэ ехэ нүлөө оруулhан юм. Урид намайе редакци соогуур ябуулаад типографиин ажалтай танилсуулаа, Новосибирск хото ошожо полиграфическэ училищидэ hура гэжэ дурадхаа hэн. Тиигэжэ намай ажалай үргэн харгын зүг руу оруулhандань, Клим Дашеевичтэ, би сэдьхэлдээ ехэ hайе hанажа, баярые хүргэжэ, дурсажа ходо ябадагби. Үнэхөөрөө энэл ажалтай боложо, иимэ эбтэй эетэй нэгэ амин ажалтай бүлэгhөө ажалаймни зам эхилhэн байhандань бултандань ехэтэ баяртай ябадагби.

Би 1981 онhоо 1983 он болотор Новосибирск хотодо полиграфистнуудай дүрбэдэхи техническэ училищида Сэсэгма Наханцакова, Вероника Галсанова гэгшэд сугтаа hураа hэмди. Манай hүүлээр энэ училище Жаргалма Хайдакова (Шарастепанова), Туяна Бильтагурова, Гера Шагдурова, Люба Галсанова дүүргээ. Люба Жаргалма хоёр улаан дипломоор дүүргээ hэн. Жаргалма хоёр жэлэй хугасаа соо мастераар училищада хүдэлөө юм.

Училищиеэ дүүргээд типографидаа хүдэлжэ эхилээбди. Би Валентина Содномовна Пронтееватай, Валентина Бандыновна Шагдуроватай, Нина Сидоровна Доржиеватай, Татьяна Дамбаевна Будаеватай суг хүдэлөө hэмби. Залуушуул — Сэсэгма Наханцакова, Люба Галсанова гээд хүдэлөөбди. Үшөө, тиихэдэ нэгэ бага саг соо Чимитцу Михайловна Гончикова хүдэлөөд, Барнаул хотодо эмшэлгын дээдэ hургуулида hурахаа ошоо hэн.

Типографиин нүхэд ба редакциин ажалшад Клим Дашеевич Тулуев (редактор), Монгол Сыренович Цыбденов (бухгалтер), Владимир Доржиевич Галсанов, Валерий Дымбрылович Арабжаев, Андрей Жанчипович Дыржинов, Ольга Бандыновна Балданова, Гомбожап Дмитриев, Георгий Цыбденов, Владимир Зодбоев гэхэ мэтэ маанадые ехэ халуунаар коллективтаа угтажа абаа hэн. Нина Сидоровна хадаа хамтынгаа ажалда хамсыгаа шаман ородог, бүхы hаналаа ажалдаа табидаг hэн, алдуугүйгөөр набороо хэдэг хадань, нүхэдынь ехэ дуратай, дээрэ сэгнэдэг hэн. Юрэдөө гайхалтай түргөөр, саг зуура үзэгүүдээ холбоод байгша hэн.

1987 ондо редакциингаа ба типографиин ажалшадай дэбжүүлгээр аймагай түлөөлэгшөөр һунгагдаа hэнби.

Типографиингаа коллективтай 1991 он болотор суг ажаллааб.

Тиигээд мүнөө жэл түрэл редакциингаа 80 жэлэйнгээ ойн баяр угтахаа байхадань, бүгэдэ редакциин ажалшадые, сагтаа суг хүдэлжэ байhан нүхэдөө, уншагшадаа баяраарнь үнэн сэдьхэлhээнь амаршалаад, үреэлэй hайхан үгэнүүдээр үреэнэб:

Үдэр бүри үнэтэй үгэ дуулажа,

Һара бүри hайхан үгэ дуулажа,

Наранай толо хаража,

Наhанай үндэрые дабажа,

Дундагүй дүүрэн,

Дутуугүй хүсэд,

Дүрбэн тэгшэ

Жаргалтай ябыт даа!

Регина Владимировна Галсанова — наборщигоор хүдэлhэн, хожомынь аймагай хүүгэдэй номой сангай даагшын ажалтай болоод, хүндэтэ амаралтадаа гараhан намтартай.

— Би типографида 1991 оной майн 27-hоо хүдэлжэ эхилээб. Энэ ажалдамни үзэг холбуулжа, заажа үгэhэн Сэсэгма Гасарановна Наханцакова түрүүшымни багша болоно. Хүдэлжэ байhан сагни намда ехэ дулаанаар, дүтөөр hанагдадаг юм. Коллективнай ехэ эбтэй, бэе бэедээ энхэрэн, булта нэгэ амин шэнги ажалаа хэдэг байгаабди. Намтай сугтаа хэд хүдэлөөб гэхэдэ, Нина Сидоровна Доржиева, Татьяна Дамбаевна Будаева, Валентина Бандыновна Балданова, Ханда Борисовна Налханова, Сэсэгма Гасарановна Наханцакова, Дулма Санжеевна Жамбалова, Галина Доржиевна Ошорова, Антонида Владимировна Хамаганова, Арюна ба Аюна Дыржиновтэн гэгшэд болоно. Хажуугаарнь, аймагай эмхи зургаанууд бланкын захил хэдэг hэн. Ажалдань хэрэглэдэг янза бүриин формын ехэшье, багашье хэмжээтэй бланк үзэг суглуулаад, тэрэнээ хэблэхэбди. Сэсэгма Гасарановна «печатник» мэргэжэлтэй хадаа, хэблэлдээ тон бэрхэ байгаа. Би баhал хажуудань байгаад туhа хүргэгшэ hэм. Манай коллективтэ ехэ зугааша, зангаар hайн бэе бэедээ туhалаад, дэмжээд ябадаг хүнүүд хүдэлдэг байгаа. Энэ тэрэ баярай үдэрнүүдые тэмдэглэхэдээ тон гоёор үнгэргэдэг байhанбди.

Редакцидамнай гэрэл зураг буулгагшад ба сэтгүүлшэд Георгий Цыбденов, Павел Балданов, Ким Галсанов гэгшэд хүдэлөө. Редактораар Клим Дашеевич Тулуев, Владимир Доржиевич Галсанов хоёр ээлжээгээр хүдэлhэн. Тиихэдэ журналистнууд, сурбалжалагшад гэбэл Ольга Бандыновна Балданова, Цырен Иринчинович Цыбденов, Андрей Жанчипович Дыржинов, Валерий Дымбрылович Арабжаев, Владимир Сысыренович Зодбоев, Мария Намсараевна Хахансакова, Марина Булатовна Галсанова, Агафья Андреевна Дыржинова гэгшэд хүдэлөө. Тамара Субановна манай бухгалтер, олон жэл хүдэлөө. Нарин бэшэгшэ — секретаряар Ирина Ешеевна Патархеева мүн хүдэлhэн. Мүнөө редакцида хүдэлhэн сагаа hанахадамни Ольга Бандыновна типографи соо орожо ерээд ехэ олон шүлэг уранаар уншадаг байhыень hанаандамни ороно. Ямар хүгтэй хүн байhан гээшэб даа. Юрэн булта хүдэлмэришэд тон хүнгэн, солбон бүри хүүелдэжэ байдаг hэн. Редакцида тон олон хүн орожо гаража, хөөрэлдэжэ байдаг байгаа. 1999-2000 оноор компьютер хэрэглэгдэжэ эхилээд манай типографиин ажалшад ажалгүй боложо эхилээбди. Тиигэжэ, Сэсэгма Гасарановна компьютертэ hуужа бүхы ажалаа хэдэг болоhон юм.

Сэсэгма Гасарановна Наханцакова — бүхы наhан соогоо ажалайнь намтар ганса аймагай редакциин типографитай нягта холбоотой байhан. Эбтэй эетэй полиграфистнарhаа бүридэhэн Типографиин бүлэг коллектив дүй дүршэлтэйгөөр хүдэлжэ социалис мүрысөөндэ оло дахин табан жэлэй уялгын түсэб эрхимээр дүүргэдэг байhан. Сэсэгма Гасарановна «Ажалай ветеран» нэрэ зэргэтэй, олон хүндэлэлэй шагналтай республикыншье ба Россиншье.

— 1980 ондо hургуулияа дүүргэhээр ажалайнгаа намтар типографида эхилээ hэм. Жэл соо эндээ хүдэлөөд бидэ Долгор Раднаевна Замбалова, Вероника Владимировна Галсанова гэгшэд Новосибирск хото ошожо полиграфистнуудай дүрбэдэхи техническэ училищидэ hуража гараабди. 1983 ондо училищиеэ дүүргэжэ «Печатник высокой печати» гэhэн мэргэжэлтэй болооб. Тиигэжэ нютагаа ерэжэ түрэл типографидаа ажалайнгаа намтар үргэлжэлүүлээб. Хэблэлэй хүдэлмэрилэгшэ гэжэ мэргэжэлтэй боложо, типографидаа газетэеэ хэблэдэг, хажуугаарнь үзэг холбогшоноор хүдэлөөб. Тиигэжэ байhаар компьютер бии боложо, компьютернэ техника хаа яагүй, бүхы эмхи зургаануудта хэрэглэгдэжэ эхилээ ха юм даа. Гараараа үзэгөөшье холбохоо болижо, полиграфистнууднай булта ажалаа орхихо саг ерээ hэн. Би редакцидаа ажалаа үргэлжэлүүлээб. Компьютер дээрэ бэшэжэ ба верстка юумэ хэжэ, газетэеэ бэлдэжэ hурааб. Компьютертаа ехэ принтер холбоод газетэеэ өөhэдөө хэблэдэг болообди. Тиихэдэ хуушан машина дээрээ эмхи зургаануудай захил бланкнуудые бэлдэжэ гаргадаг hэмди. Мүнөө сагта газетэ бэлдэхэ гээшэ тон хүнгэн болоо. Алишье сагта газетынгээ нюурнуудые хубилгаад, ямаршье статья абажа орхёод ондоо статьягаар hэлгээд табиха арга боломжо хэрэглэхэ ехэ хүнгэн саг болоо гэжэ hананаб. Типографимнай 2000 онhоо хүдэлхөө болёо. Би 2022 ондо редакцида хүдэлжэ байhаар хүндэтэ амаралтадаа гарааб.

Мүнөө хүдэлжэ байhан сагаа hанахадамни 1980 онhоо эхилээд редакциин редактораар хүдэлhэн хүтэлбэрилэгшэдөөр баран бүгэдөөрнь амжалтатайгаар хүдэлхэ буянтай байгааб. Хэд бэ гэхэдэ: эгээн түрүүн Клим Дашеевич Тулуевтэй хүдэлөөб, саашадаа Владимир Доржиевич Галсанов, Туяна Климентовна Самаева, Надежда Мункоевна Дугарова, Марина Николаевна Гомбоева, Дышима Андреевна Базарова гэгшэд болоно. Харюусалгата секретаряар: Ольга Бандыновна Балданова, Цырен Иринчинович Цыбденов, Мария Намсараевна Хахансакова, Марина Булатовна Галсанова, Ульяна Владимировна Базарова, Светлана Шултымовна Хахансакова, Светлана Леонидовна Дамбуева. Мүн минии типографида сугтаа хүдэлжэ байhан нүхэдни болбол: Дымбрен Дашеевна Сымбелова, Валентина Содномовна Пронтеева, Нина Сидоровна Доржиева, Татьяна Дамбаевна Будаева, Валентина Бандыновна Шагдуровава, Ханда Борисовна Налханова, Дулма Санжеевна Жамбалова, Галина Доржиевна Ошорова, Антонида Владимировна Хамаганова, Арюна ба Аюна Дыржиновтэн. Сурбалжалагшад: Надежда Николаевна Галсанова, Евгения Сыреновна Пронтеева, Валерий Дымбрылович Арабжаев, Андрей Жанчипович Дыржинов, Ольга Бандыновна Балданова, Гомбожап Дмитриев, Георгий Цыбденов, Владимир Зодбоев, Павел Балданов, Агафья Андреевна Дыржинова, Оксана Лопсондоржиевна Цыбденова. Олон удаан жэл соо манай бухгалтераар Тамара Субановна Будаева хүндэтэ амаралтадаа гаратараа хүдэлөө. Тамара Субановна намда ехэ дэмжэлгэ хэдэг байгаа. Ажалдаа тон бэрхэ ёhотой дээдын бодолтой бухгалтер байгаа. Ерээд оной бэрхэтэй сагай байдалда, мүнгэ салин тушаа арга боломжо олоод лэ байгаа hэн. Нарин бэшэгшэ секретаряар олон удаан жэл Ирина Ешеевна Патархеева хүдэлөө, hүүлдэ Виктория Владимировна Наханцакова нэгэ бага хүдэлhэн. Үнэн дээрээ олон хүнүүдhээ бүридэhэн эбтэй эетэй бүлэг-коллектив байгаабди. Булта бэе бэеэ дэмжээд, туhалаад, бүхы ниитын ажалда сугтаа хабаадаад, энэ тэрэ шухала ушар ба баярай үдэрнүүдэй болоходо эрхимээр эрхилээд үнгэргэдэг ехэ хүгтэй, зугаатай, наадатай, хүндэмүүшэ бүлэгhөө бүридэдэг байhан. Хүдэлhэн сагаймни хугасаа намда ехэ хүндэтэйгээр hанагдадаг, гоё саг байгаа гэжэ хэлэхэ байнаб.