ЭЖЫhЭЭ СЭНТЭЙ ЮУН БАЙХАБ ДАА ЭНЭ ТҮБИДЭ

Хорин хоёр жэлэй туршада багшалжа, тоогүй олон шабинарые тоо бодолгодо, аабагар жаахан хүүгэдтэ «А» үзэг танюулжа, эрдэм ухаанда дурлуулжа, хүнэй эрхим болгохо гэhэн эрмэлзэл ехэтэй багша Баярма Даниловна солото багшанарай тоодо оронхой. Баярма басагахан 1974 оной хабар, Хуаа хагданай hарын (апрелиин) 10-да, бар жэлдэ Хүрьёлог гэжэ hууринда ажалша малша, үхибүүдээр үнэр баян (аяар долоон 5 басаган, 2 хүбүүд) Данил Дэнзэнович ба Дулма Жанчиповна Дабаевтанай гэр бүлэдэ зургаадахи хүүгэниинь боложо түрэhэн намтартай.

«Абамни 1936 ондо Сэнсэ голые зубшан баян ой тайгатай Хүрьёлог гэжэ hууринда түрɵɵ. Эсэгэмни 1-хи класс дүүргээ. Тэрэ үе сагта малша айлай үхибүүд эхэ эсэгэдээ туhалха гэжэ үхэр мал дахажа, харалсажа, hургуулидашье hураагүй байха юм. Сэрэгэй албанда Совет гаваньда байгаа. 1959 ондо эжытэймни наhанайнгаа хуби заяа холбожо айл болоод, Ленинэй нэрэмжэтэ колхоздо хоюулан үхэр мал хараа, адуушанааршье, хонишонооршье хүдэлɵɵ, малшадта гэр байра барилсаа.Ажалдаа ехэхэн амжалтануудые туйлаhанайнгаа түлɵɵ Монгол гүрэндэ, ВДНХ-да путевкоор ошожо ерэhэн байдаг. Абамни ехэ шадалтай, шамбай, колхозойнгоо ажал хэжэ атаржаhан, хүдэлмэри хэжэ хүдэржэhэн хүн ябаа. 1963 ондо хайрата абамни үбдɵɵд, залуугаар мордошоо юумэл даа. Эжымни 1940 ондо тала дайдаар баян Бʏрэнголой Урьёлог гэжэ hууринда түрɵɵ. 9 наhатайдаа hургуулида ороод, гурбан класс дүүргээ. Олон бүhэтэйшүүл дайнhаа бусажа ерээгүй, ажалша гарай дуталдаха саг байгаа ха юм даа. Эжымни hургуулияа орхижо, Улаан-Аха колхозойнгоо фермэ дээрэ эжыдээ туhалха баатай болоо hэн. «Дайнай үедэ ба hүүлээрнь шоно ехэ элбэг байжа, үхэр малда добтолходонь, унтан хэбтэнгүй ябахаш. Олон үхэр малдаа уhаа зɵɵхэш, зундаа галаа түлихэеэ мүшэр суглуулхаш, үбhɵɵ абалсахаш гэхэ мэтын ажал дутахагүй – адлихан лэ ехэшүүлтэй ябахаш. 12 наhандамни үхибүүн балшар бага наhамни үнгэржэ, ехэ хүнүүдээр адли hаалишан болоо бэлэйб», – гэжэ эжымни хаа яа үхибүүн наhаяа hанан hанан дурсан хɵɵрэдэг. Абымнай hүүлээр эжымнай Ленинэй нэрэжэтэ колхозойнгоо hүнэй фермэдэ Саяанда hаалишанаар нилээн удаан соо хүдэлɵɵ. Залуу hаалишадтай дүй дүршэлɵɵрɵɵ хубаалдажа, жэшээ болон хүдэлжэ ябаа. 1987 ондо социалис мүрысɵɵнэй дүнгүүдээр нэгэ үхэрhɵɵ 1543 литр hү hаажа, мянгатанай тоодо орожо, 1-хи hуурида гаража, аймаг соогоо суута hаалишан гэжэ нэрлʏʏлэгдэжэ, Венгридэ ошохо путевкоор шагнагдаhан байна. Баhа ажалдаа амжалтатай байhанайнгаа түлɵɵ путевкоор Монгол сайхан ороноор аяншалhан юм. Олон гэгшын шагналнуудынь эжымни бэрхээр хүдэлжэ ябаhыень гэршэлэн гэртэмнай байдаг. Эжымни аймагай Соведэй депутат ябаа. Ажалай ветеран, «Дайнай үеын үхибүүн» гэhэн үнэмшэлгэтэй. Гансаараа үлэжэ, урмаа хухараагүй: бүхы наhаараа ʏнэн сэхэ хүдэлɵɵ, 7 үхибүүдээ үндылгɵɵ. Эжымнай маанадаа ходо эбтэй эетэй ябагты, ажал хүдэлмэриhээ бү зүрхэ алдагты гэжэ хэлэжэл байгша hэн. Мүнɵɵ эжымни 20 ашатай, 32 гушатай», – гэжэ Баярма багша хɵɵрэнэ. Эхэнэр хүнэй долоон шанар абаhан энэ сэбэр сэгсэ, зɵɵлэн харасатай.сэдьхэл бодолоороошье сэбэрхэн багша басаган Саяан тосхондоо үни удаан соо багшалжа, шабинарайнгаа, багшанарайнгаа, хүн зонойнгоо дунда бэрхэ багша гэжэ үнинэй алдаршанхай. Хэшээл бүхэндɵɵ шэнэ арга, методико хэрэглэн, үхибүүдые hонирхуулан эрдэмэй орьёл ɵɵдэ дабшуулжа байдаг. Багшын үндэр уялгадаа үнэн сэхэ, буряад хэлэеэ мэдэхэ, ургажа ябаа халаандаа бүхы мэдэсэеэ, хүсэ шадалаа зорюулжа байдаг, хүн шанараараа үнэн сэхэ, хани нүхэсэл дээгүүр сэгнэдэг, урагшаа hанаатай, hайхан сэдьхэлтэй Баярма Даниловна аймагайнгаа, районогой, Буряад республикын Хүндэлэлэй грамотаар шагнагдаhан байха юм. Холшор гүлмэр наhандаа инагай халуун охиндо абтажа, нютагайнгаа хүбүүн Сашатай. хуби заяагаа холбожо, дүрбэн хɵɵрхэн дангина хүүгэдтэй болонхой. hайн hайхан, жаргалтай нүхэртэеэ ажаhуудаг. Ногоон Дара Эхэдэл номгон даруу зантай Баярма эжы эхэнэр болоhон табисуураа эрхим hайнаар дүүргэжэ байдаг.Гэр бүлэдɵɵ нарандал гэгээн толо бадаруулан, үхибүүдээ зүб харгыда оруулха гэжэ бүхы шадалаараа оролдон хүмүүжүүлнэ. Yхибүүдынь hургуулидаа бэрхээр hурадаг, ехэ эдэбхитэй, эхэ эсэгын омогорхол болон баясуулжа байдаг. Эгээ ехэ Надя басаганиинь мүнɵɵ Эрхʏʏгэй колледжын 2-хи курсын оюутан. Мария Ивановна теэбиингээ (абынгаа эжыдэл адли), мүн нагасанар Сэмжэт Даниловна, Туяна Даниловнагай шэнги эмшэнэй харгы шэлээ. Саяанай дунда hургуулиин hурагша ябахадаа, hургуули, аймаг, республика соо үнгэргэгдэдэг олон тоото мүрысɵɵнүүдтэ эдэбхитэйгээр хабаададаг байгаа. Лера 8-хи ангида hурадаг. Дуулаха, хатарха дуратай. hуралсалhаа гадна элдэб hонирхолтой мүрысɵɵнүүдтэ, эрдэм-шэнжэлэлгын конференци, олимпиадануудта хабаадажа, бэлиг шадабарияа харуулжа байдаг.

Нэгэ хэдыень нэрлэебди: «Наранай туяа», «Алтаргана-2016», «Живая классика», «Бамбарууш», «Гуламта». Олимпиаданууд: «Плюс», «Серебряная капель», «Я-лингвист», «Мега талант», «Русский медвежонок», НПК: «Элинсэгэйм Алтан дугы», «Памяти доктора филологических наук. профессора В.И. Рассадина», «Первые шаги в науку», «Уран уншалга», «Дурсан, магтан хɵɵрэнэб», «Уран үгэ», «Чудесный клад Бурятии» г.м.

Вика баhа дуулажа, хатаржа байдаг, гоёор зурадаг. Эгэшынгээ шэнги мүнɵɵ үнгэргэгдэдэг олон олимпиада, мүрысɵɵнүүдтэ нэгэшье алдангүйгɵɵр хабаададаг: «Умники и умницы», «Астра», «Зима-2018», «Элинсэгэйм алтан дугы», «Я живу в Оке», Зурагуудай конкурснууд: «Земля снежного барса», «Мүнгэн баг» «ПДД. Внимание-дети». Энээнииень Викын зузаан портфолио хаража мэдэбэбди. Одхон Юля 1-хи ангиин hурагша, эгэшэнэртээ адли түбэhэн юумээр hонирходог.Александр Николаевич, нүхэрынь ООО «Хужир Энтерпрайз»-да жолоошон. Газаагаа аяар 8 толгой үхэр малтай, тэдэнээ харууhалжа нүхэрынь, үхибүүдынь туhатай байха юм. Юрэдɵɵл миин гараа тэбэреэд hуудаггүй, барандаа үбhэ хулhандаа ябадаг, газаагаа ехэ огородтой, тэрэнэй хойноhоо ябадаг. Хүндэтэ Баярма Даниловнае үнэн зүрхэнhɵɵнь Эжынэрэй hайндэрɵɵр амаршалнабди. Эхэнэр хүнэй долоон шанар эдлэжэ, хүн зондоо хүндэтэй, зааhан үхибүүдтнай ехэ эрдэм бэшэгтэй боложо байг, гэрээртнай дүүрэн гэрэл бадараг, хүүхэдүүтнай аза талаантай ябаг, тэжээhэн табан хушуу адуу малтнай тобир тарганаар үдэжэ байг!