Буряад арадай заншалта хубсаhан

Буряад зон урданай сагта өөрын үндэhэ, яhатанайнгаа хубсаhа, малгай, дэгэл, гутал үмдэдэг байгаа.  Малгайнуудынь баян ноен хүнэй, малшан ангуушан хүнэй, үбэлэй, зунай, хүбүүд, басагадай, гоёдо, ажалда үмдэхэ гээд — хуу ондо ондоо байдаг. Малгайнь дэнзэтэй, шомпёотой, сасагтай гээд, хэн хаана үмдэхэб гэжэ танигдадаг байгаа. Дэгэлынь баhа эрэшүүлэй, эхэнэрнүүдэй, хүбүүдэй, басагадай, үбэлэй зунай, найр нааданай, ажалай, ангуушанай гээд илгаатай байдаг. үмдэhэн хубсаhаарнь али нютагайхиб, басаган гү, hамган гү, хадамтай гү гэжэ танижа мэдэдэг байгаа. Малгайгаа булга, шэлүүhэ, хэрмэ, дорго, үнэгэн, зээгэнэй арhаар оёжо, хүбүүдтэ хурьганай арhаар үбэлэй малгай оёдог байна. Эрэ хүнэй дэгэл хонгоодор, хори, эхирид, булугад гээд ондо ондоо хэб маягтай (фасонтой) дэгэл үмдэдэг. Энгэр захань адли бэшээр оёгдодог. Хонгоодор эрэшүүл 3 янзын энгэр хэжэ оёдоггүй. Хориин эрэшүүлэй дэгэлэй энгэр ехэнхидээ иимэ байдаг.

Дороhоо дээшэнь:  

Улаан — шуhата муу сагые hэтэлжэ гараха,    хара — муу hанаае хамаг муухай могойлог, гахайлаг, тахяалаг. Хилэнсэгыень даража зайлуулаад, hуга доогуураа даруулан оруулжа оедог, сагаан — hайхан hанаагаар эдэ бүгэдые сагааруулаа гэжэ эгээн дээрэнь сэхэ оёдог.

Зарим нютагта улаан — гал гуламта, хара — газар шорой, шара — алтан наран гэhэн удхатайгаар оёдог.

Эрэшүүл дэгэл дээрээ хантууза үмдэдэг. үбэлэй сагта морин шарга дээрэ  hуухадаа, арhан даха үмдэдэг байба. Дахаяа тэхын, гүрөөhэнэй, шэлүүhэнэй, хони ямаанай арhаар оёдог. үхэрэйнгээ арhые эрьюулгэдэ элдээд гутал оёжо үмдэдэг байгаа. Эрэ хүнэй дэгэлдэ найман ехэ томо арhан хүрэдэг. Эрэ хүндэ  өөрыень төөгөөр долоон төө дэгэл оёдог. Дэгэлэй энгэрыень хараа, заха,  хамсы, сээжэ — хуу тэрэ дэгэл оюулха хүнэй  гарыень төө, hөөм хурганайнь хэмжээгээр хэмжэдэг байна. Эрэ хүнэй дэгэлэй заха, турууе арhаар гоёодог.