Байгаалияа хамгаалагшад

Һургуулиин лесничество 2017 ондо бии болоһон, дүшѳѳд гаран үхибүүд ябадаг. Манай Аха нютаг ой тайгаараа, сэбэр тунгалаг гол горхонуудаараа ехэ баян юм. Байгаалидаа дуратайшуулые маанадта бэлэглэһэн Эхэ байгаалиин элдэб түрэлэй шэлбүүһэтэ модод — үндэр сэхэ шэнэһэд, уляангир, хасуури гэхэ мэтэ модод огторгой хадхан ургажа байһан юумэдэл үзэгдэн үхибүүдые угтан байба. Ой соо ямар гоё гээшэб! Шубууд дуулалдана, элдэб хорхой шумуулнууд шииганалдана, бишыхан амитад өөр өөрын хүгжэм гаргана.

Үдхэн үндэр, аглаг һайхан ой халюуран ногооржо байна. Байгаали шэнжэлхэ дуратайшуул байгаалида ганса туһа хэнэ бэшэ, биологи, географи, экологи ба бусадаар эрдэм ухаагаа дээшэлүүлнэ. Хэлэбэл, Валерий Жалсараевич модоной наhые хайшан гээд мэдэхэб, модоной үндэр набтарые хэмжэн, модоной үдхэнѳѳр ба шэнгэнээр ургалга тухай эли тодоор харуулжа ойлгуулна. Шэрэнгиин ой һонирхолтой. Модоной үндэрынь 10 -18 м, зузааниинь 20–25 см, 250 гаран жэлтэй боложо байнад.

Ой модон Мори баряашын уhа сахижа, нэмээжэ, нара һалхинһаа газарай хүрьһэнэй нуралгые хамгаалдаг, ургамалай болон амитанай аймагуудай элдэб янза байлгые сахидаг гээшэ. Модон ургажа эхилһэнһээ хойшо 30-40 жэл һургаагай шэнээн болодог. Энэ болохо ба олон шэнэ һонин юумэнүүдые эдир шэнжэлэгшэд мэдэжэ абана.

— Майн 9-hөө июниин 7 болотор буддын шажанай заншалта «Буянта hара» үргэлжэлхэнь. Эгээ энэ үе манай түсэбтэй тааража, дэмбэрэлтэ хэрэгүүдые үйлэдэжэ, буян хуряаба гээшэбди. Тэдэнэй тоодо шоргоолзонуудые эдеэллэхэнь хүнэй хуби заяанда ехэ hайн хэрэг, шоргоолзонуудые хүндэлжэ эдеэлүүлhэн хүнэй наhан ута болоно, буян хэшэг үршөөгдэнэ. Нангин газараар ябажа, гороолжо, маани тарнинуудые уншабабди, — гэжэ үхибүүдэй багша Соёлма Алексеевна хөөрэнэ.

— Энэ жэл «Береги лес» — зурагуудай, «Зелёное сердце села», «Сохраним леса Байкала» гэһэн урилдаануудта, элдэбын олимпиадануудта хабаадаабди. Сентябрь һарада «Слет школьных лестничеств Дальнего Востока»үнгэргэгдэхэ, тэрээндэ бэлдэнэбди. Байгаалида хоро хүргэдэг фонарьнуудай хэрэглэгдэхэеэ болиһон батарейкэнүүдые суглуулжа, Улаан-Үдэ хотодо тушаанабди. Һаяар тэрэнгиин сэсэглэхые харахаяа ошохобди. Баhа «Долина вулкановта» экспедицеэр ошохо түсэбтэйбди. Элдин нютагайнгаа эхэ байгаалиие, бурьялан байгаа булагаа булта хамтаран гамнаябди, — гэжэ үхибүүд үрдилдэн уряална.