БУРЯАД ХЭЛЭЕЭ ХҮГЖӨӨЕЛ!

«ЖАРГАЛМААГАЙ ЖАРГАЛ»

Энэ зүжэгэй тобшо удхань иимэ. 17-той Жаргалма басаган, Шанаа нютагта, 20-30 Наhатай Норбо гэжэ модошо Дархан хүбүүндэ хадамда гараад, Хандын бэри болоод байна.

Хандында hамгад айлшална, бэритэйнь танилсана, сай уунад, Жаргалма сай аягална. Хулгана хүгшэндэ эгээл hүүлдэ сай аягалhанай түлөө хуби заяань буруутана. Хулгана хүн зондо эреэн хэлэтэй hамган, гайтай бэри буугаа гэжэ зугаа тараана. Хобто Норбо үнэшхэжэ, Жаргалма нүхэрөө гэртэнь ябуулна. Жаргалмаа Байсата нютагтаа, гэртэхиндээ бусана. Хайшан гэжэ бэеэ хорлохо гэжэ байтарнь, залуушуултай уулзажа, Гэрэлтэ гэжэ 20-ёод наhатай хүхюу зантай хүбүүн абарна.

Жаргалма хото ошожо эрдэмтэй боложо, үхибүүдые үзэг бэшэгтэ hургаха багша болоно. Гэрэлтэтэй хуби заяагаа ниилүүлэн, Жаргалма жаргалаа одоошье олоно.

Зүжэг соо энеэдэтэйшье, уйдхартайшье ушарнууд олон. Иимэ үйлэнүүд нютаг бүхэндэ, гэр бүлэ бүхэндэ, хүдөөдэ ажаhуудаг зоной дунда боложол байдаг. Зохёолой үйлэ хэрэг Агууехэ хубисхалай эхэнэр хүнэй хүндэ хүшэр хуби заяан, эрхэгүй байдал шэнэ сагай ерэхэдэ үндэhөөрөө хубилжа, hургуули hудар шудалжа, ямаршье мэргэжэлтэй болохо аргатай болоно» гээшэ гэжэ харуулна. Хүн бүхэнэй хуби заяанда олон тоото бэрхэшээлнүүд тушаалдана гээшэ. Тэрээндээ диилдэжэ ямар нэгэ тэмсэл дабаhандал, хүн урагшаа дабшаха ёhотой. Тиимэл хүн заатагүй жаргалаа олохонь дабшаггүй. Энэ наhандаа үгтэhэн инаг дуранай hайхан мэдэрэл нюдэнэйнгээ сүсэгыдэл гамнажа ябаха хэрэгтэй. Энээнииие сэгнээгүй хүн hүүлэй hүүлдэ гансаардажа зобохо гэжэ автор манда хүргэхэеэ оролдоо гээшэ. үшөө тиихэдэ эндэ Хулгана хүгшэнэй образ ехэ hуури эзэлнэ. Энэ наhандаа хүгшэн оороо гансаардажа зобоhондоо хүнэй жаргалда ехэ атаархажа, хорото муухай хоб үгэ тараажа, ехэ нүгэл хэhэн байна. Тэрэнээ заахашье hаа сагааруулхаяа үдэр бүри дасанда ябажа мүргэнэ. Харин Жаргалма тэрэ хүгшэниие үнэн зүрхэнhөө ехэ хайрлана «Энэ хадаа хүнэй ямаршье мууе хэхэдэ, тэрэниие хүлисэжэ шадаха аргатай байха гээшэ ехэ буян болоно гэhэн удхатай. Гэр бүлэдөө жаргалтай, бэе бэедээ хайратай, ямаршье бэрхэшээлдэ диилдэнгүй, түрэл хэлэеэ, ёhо заншалаа алдангүй, бэе бэеэ хайрлажа, ойлгожо, үеын нүхэдөө сэгнэжэ, аха дүүнэрээ хүндэлжэ ябагты», — гэжэ буряад хэлэ ба литературын багша М.Н. Самбялова харагшадые уряалба.

Гол рольнуудта наадаhан Жаргалма Осохеева (Жаргалма), Бэлигто Хумаев (Норбо), Аюр Дырхеев (Гэрэлтэ), Октябрина Ошорова (Хулгана), Роберт Базаров (Абида), Ринчима Зандеева (Дулма), Валентина Бадмаева (Ханда), мүншье бэшэ багшанар Соелма Нимаева, Ия Дарбакова, Алексей Папаев, Чингис Зандеев, Жаргалма Хулуева, Оюна Булатова, Марина Цыбденова, Туяна Машаева, Арюна Иванова өөhэдынгөө рольнуудые шадамар бэрхээр наадажа, харагшадай зүгhөө ехэтэ hайшаалда хүртэбэд.

Режиссер Шагдурова Ажигма Прокопьевна харагшадта hонирхолтой зүжэг, гол удхыень гүнзэгыгөөр элирүүлжэ ойлгуулан харуулха гэжэ гол зорилго табижа оролдоhон байна. Энэ зорилгые бэелүүлхын тула зүжэгэй элдэб янзын зүйлнүүдые (хүгжэм, гэрэл, тайзанай шэмэглэл, нааданайнгаа хубсаhа) хэрэглэнэ. Слайдануудые хэрэглэжэ, хоёр янзын айлай гэрнүүдые (Хандын ба Абидын), үбhэ сабшалган, ниидэлдэжэ байhан боргооhодые, үбэлэй саг, залуушуулай хотодо байhаниие харуулна. үшөө тааралдуулжа ой соо галай түлигдэжэ байhан, батаганаагай дуугарха, үбэлэй хүйтэнэй, үбhэнэй сабшалангай, хотодо ябаhан машинануудай абяануудые гаргана. Энэ ажалдань С.А. Борбуева хүгжэм тааруулжа, Б.Д. Дырхеева тайзанай шэмэглэл хэжэ, Ж.Ф. Шарастепанова нааданай хубсаhа бэлдэжэ ехэхэн хубитаяа оруулаа. Бүхы дээрээ ямар ехэ ажал хэгдээ гээшэб!

Харагшадай hанамжанууд...

 Туяна Пронтеева: «Тайзан дээрэ ёhотой артистнарые харабабди. Зүжэг табиhандань, багшанартаа баяр баясхалан хүргэнэб. Элүүр энхэ, ажалдаа амжалтатай, зол жаргалтай ябагты».

Вера Борбуева (энэ зүжэг табихадань, консультантын үүргэ дүүргэhэн байна): «Өөрлигой дунда hургуулиин багшанар ехэ талаантай байhанаа энэ зужэг табижа харуулба. Мүнөө энэ хатуу хүшэр сагта үнэхөөрөөшье иимэ ушарнууд болодог. Энэ зужэгэй гол геройнууд үнэн зүрхэнhөө образнуудые наадажа, гол удхыень харуулжа шадабад. Багшанар үндэhэн буряадаар хубсалжа, литературна хэлэн дээрэ нютаг зоной хуби заяантай холбуулан харуулба гээшэ».

.