Меню
16+

Газета «Аха», издается с 13 июля 1944 года

08.02.2019 15:26 Пятница
Категория:
Если Вы заметили ошибку в тексте, выделите необходимый фрагмент и нажмите Ctrl Enter. Заранее благодарны!

ЕХЭ АЖАЛ БҮТЭЭГДЭЭ

Мүнхын Лхасурен ламын субарга Ивалгын дасанай Пандито Хамбо лама Дамба Аюшеевэй зүбшөөлөөр, туhаламжаар түрэл ахадүүнэрынь Монголжон hууринда 2017 оной октябрь hарада барилга эхилээ.

Байрыень хаана, ямараар бодхоохоб гэжэ Ивалгын дасанай Будийска университедэй багша Радна-Жап лама эхинhээнь хэды дахин ерэжэ дууhатарынь хэлсэжэ, заhабарилжа, бүхы хэрэгыемнай бүтээжэ түгэстэнь хүргэжэ, субаргыемнай арамнайлжа үгөө юм. Иимэ ехэ хэрэг манда бүтээжэ үгэhэн Радна-Жап багшадаа бидэ, нагасынгаа түрэлхидынь, доро дохижо, иимэ юрөөлэй үгэ хэлэнэбди.

Хэрэг, ажал хүдэлмэритнай,

hанажа ябаhан

hайхан зориг бодолнуудтнай

Алтан дэлхэйдэ

Амжалтатай байг лэ хододоо!

Бэетнай элүүр энхэ

Гэр бүлэтнай, түрэлхитнай

Амар жаргалан ажаhуухань болтогой!

Хүлөө шоройдожо, хүн болоhон тоонто нютагтаа хэншье hаа, харюугаа бусааха ёhотой. Эжы абынгаа нэрэ зэргэ гутаангүй дээрэ үргэжэ, ходо hанажа ябаха уялгатайбди гэжэ бидэнэр ехэ ламбагай нагасынгаа тухай сэдьхэлдээ сэдьхэжэ, Алексей Лопсонович Мункоев, Дулма Лопсоновна Мандагаева, Доржо нагаса Кушеновтэнэй үри хүүгэд, аша гуша зээнэрынь субарга бүтээхэдэнь хабаадаабди. Энэмнай хүнгэн бэшэ ажал. Энэ ажалые эсэхэ сусахые мэдэнгүй, Улаан-Удэ хотоhоо Надежда Алексеевна Мункоева ударидаа. Ивалгын дасанай Радна-Жап, Баяр лама, Екатеринбургын Чимит лама Тапхаров гэгшэд бүхы ажал хэрэгыемнай бүтээжэ үгөө.

Далайда дуhал нэмэри гэжэ үгэ бии.

Угтаа түшэлгэн hайнииень үргэжэ, алдарыень арьбажуулжа ябаял даа гэжэ буряад угсаатандаа хандаха байнаб.

Субарга бүтээхэдэмнай Балактын зон Татьяна Бандыновнагай ударидалгаар мүнгэн суглараа, мүн Шулуута нютагhаа Галина Антоновнагай хүсөөр мүнгэн ерээ. Тэрэ тоодо иимэ хүнүүд туhалаа:

М.Х. Хамгушкеева – 1000 түх.

Ольга Бандыновна – 1000 түх.

Долгор Базаровна – 1000 түх.

Валентина Базаровна – 1000 түх.

Сэржэн Базаровна – 1000 түх.

Булат Содномович – 500 түх.

Вера Содномовна – 500 түх.

Владимир Самбялович и Мария Хайдаковна Борбуевтан – 2000 түх.

Тэрэ тоодо аяар холо Закаменhаа ажалаараа манай нютаг ерэhэн корреспондет Алдар Джонгорович Доржиев ехэ дэмбэрэлтэй хэрэг бүтээжэ байнат гээд 500 түх. оруулаа.

Би эндэ намда мүнгэ үгэhэн зониие бэшэбэб. үшөө олон зон Надежда Алексеевнада тушааhан байгаа hэн.

Энэ хэрэгтэмнай туhалhан зондо баяр баясхалан хүргэе.

Хойшодоо энэ субарга өөhэдымнай үри хүүгэдтэ хэрэгтэй гэжэ тухайлагдана. Шажан мүргэлөө дэлгэрүүлхэ, улам хүгжөөхэ, хүн зонойнгоо hүзэг бишэрэлые дээшэлүүлхэ гэhэн зорилго хүн бүхэнэй ой ухаанда бии хаш гэжэ тухайлнаб. Юундэб гэхэдэ, мүнөөнэй үе сагаар харахада залуу үтэлhэн гэлтэгүй зон аргагүй бурхандаа ехэ hүзэгтэй болоно, энэнь ехэ hайшаалтай. Буряад орондомнай аймаг бүхэндэ дуганууд, субарганууд hэргээгдэхэhээ гадна шажан мүргэлтэй олон тоото яhатан эбтэй эетэй ажаhуухын тула дасан бүхэндэ ехэ ажал ябуулагдана гэжэ газетэдэ бэшэгдэжэ, буряад телевизорээр харуулагдана.

Манай ламбагай нагаса Лхасурэнэй хуби заяан Ород гүрэнэй шэрүүн хатуу үйлэ хэрэгүүдэй түүхэтэй нягта холбоотой. Тэрэ сагаар лама, бөө, дасан дуган, кулак г.м. Совет засаг огтолон үгы хэхэ гэhэн гол асуудал байгаа. Тэрэ үе сагай зон hайн мэдэхэ. Хооhо нойтониие үзэжэ, хамалган хашалганда зүдэрөөшье hаа, зүрхэеэ хүйтэрүүлээгүйнь, hайхан сагаан сэдьхэлтэй зандаа үлэhэниинь hайшаалтай. Аха Түнхэн нютагуудайнгаа hүзэгшэ зондо бүхы өөрынгөө бурханайнгаа шадал габьяа зорюулhан түүхэтэй хүн гээшэ. Манай Аха нютагаймнай зон Ивалгын дасан нюудагаар ошожо, нагасада хэдэн хоногоор байжа, хэрэгээ бүтээлгэжэ, hанаа сэдьхэлээ баясуулжа бусадаг hэн. Мүнөө hанахадам, нагасымнай буян туhада хүртөөгүй хүн Ахадамнай тэрэ сагта үгы hэн ха гэхэдэ алдуу болохогүй гэжэ hанагшаб.

Лхасурен нагасамнай 1902 ондо Шарза нютагта түрэhэн. Табан наhатайдаа. Жэлгэнэй дасанда хубаргада hураа. 1917 ондо Богдын хүрээдэ hургуулияа үргэлжэлүүлээ. (Улаан-Баатар). Эжымни хөөргөөр нагасамнай ехэ хашалган хамалганда Монгол ороhоор hураг суугүй үгы гээд теэбэймнай хүбүүгээ наhаа баратараа хүлеэгээ юм. Лопсон-Балдан таабай теэбэй хоёрнай кулагууд гэгдээд одоол үхэл зоболон гээшые амсаhан хоёр даа. Иркутскын түрмэ шорондо хаагдажа, таабаймнай тэндэhээнь амиды бусаагүй, теэбэймнай түрмэhөөн табигдаад, Иркутскhаань ондоо тээшэ гарахагүй гээд, үшөө 4-5 жэлhээ Аха hайхан нютагтаа бусаа юм. Манай аба Дындып Хайдакович Мандагаев Агууехэ дайнhаа бусаагүй, 8 үхибүүтэй Дулма Лопсоновна эхэдэмнай теэбэймнай түрмэhөө ерэжэ, мандаа амиды бурхамнай болоо бэлэй.

1945 оной Илалтын hүүлдэхи жэлнүүдтэ арад зоной ажаhуудал хэсүүл байгаалдаа, мүнөө хэндэ хөөрэжэ гайхуулхабша.

Тиигээд саашадаа яажал түрэл нютагаа нагаса бусаа юм ааб гээ hаа Нима Самбуевич Мункинов ехэ эдэбхитэй, hайн сэбэр ухаатай, сэсэн, бүхы талаараа Ахымнай эгээ хүндэтэй нүхэдэймнай нэгэн байжа, туhалhан юм. 1970 оноор Монголhоо түрэлөө олоод, Ахадаа ерүүлээ. Тэрэ хүн манда Монголдо Улаан-Баатарта Ахын Мунхын Лхасурен гэжэ хүн ажаhууна, лама-дасанда хүдэлдэг гэжэ хэлээ юм. Манайхин Вл.Л. Арданов үтэр түргэн энэ зугаагаа тараажа, нагасадаа үнишье болонгүй захяа эльгээжэ, ерүүлээ юмди. Тэрэ сагта бэлээр хилэ гаража ерэжэ шадахагүйнь эли. Элдэб саарhа бэлдэжэ, нагасамнай одоол мандаа айлшаар буугаа hэн даа. үнишье болонгүй гэдэргээ Улаан-Баатар бусажа, аргагүй нютагтаал бусаха зорилготойгоор ошоо hэн. 1972 оной зун Алексей Лопсонович нагасатаяа, би Владимир Лопсонович нүхэртэйгөө Улаан-Баатар нагасаяа Ахадаа асарха зорилготойгоор ошообди. Нагасамнай тэндээ ламынгаа ажал тушааhан, манаа хүлеэжэ байба. Баhал саарhа дансаяа Монголой посольствоhоо Москва хотоhоонь (МНР по указу Великого Hародного Хурала по собственному желанию отказался от гражданства МНР) гэжэ саарhаяа Москва эльгээжэ хүлеэхэ саг ерээ. Алексей Лопсонович ба минии нүхэр Владимир Лопсонович хоёрни намаяа үлеэгээд, Ахаяа бусаа. Бинь хабар hуралсалай жэлэй түгэсэхэдэ майн 25-аар Улаан Баатар ошоhон хүн августын хуушанаар нагасаяа абажа ерээ бэлэйб даа. Ерэхэдэмнай ахадүүнэр ямараар баярлаа hэн гээшэб! Тииhээр лэ нагасамнай Ивалгын дасанда наhаа баратараа ламаараа ажаллаа юм.

Энэ зураг дээрэ бидэ дүрбүүлээ Сүхэ Баатарай хүшөөгэй дэргэдэ байнабди.

Манайхин угаараа булта бурханай номтой, бэшэгтэй hэн, теэбэй, Алексей нагаса, эжымнай гээд лэ, хэрэгтэй хүнүүдтэ туhа хүргэхэ шадалтайнууд байгаа. Теэбэймнай одоол ехэ бэшэгтэй, гартаа домтой, долёобортоо эмтэй хүн hэн. Тэрэ сагта Ахадамнай гинеколог гэжэ үгы, түрэхөө дүтэлhэн эхэнэрнүүдые эртэнhээ гэртээ заладаг hэн. Хэдэн хоног айлаараа ябаха, номоо уншаха, хажуугаарнь хүнжэл хүбөө, гутал хубсаhа хүнүүдтэ бүтээхэ, ехэ бэрхэ хүн hэн. Мүнөө тиимэ ажал хэхэ теэбэйе олохогүйш.

Угаа уhанда хаяхагүй гэдэгтэл манай ахадүүнэрэй нэгэ бүлэдэ Чимит Тапхаров ехэ эмшэ лама болоhон, олон жэлэй хугасаа соо Екатеринбургда нэрэтэй солотой ажаллажа байна.

Мунхын Лхасурен нагасынгаа дурасхаал тухай түгэсэхэдөө, та бүгэдэндэ иигэжэ хэлэхээ hананаб. Субаргаа арамнайлаад Радна-Жап лама иигэжэ бултандамнай захяа юм! Хэн нэгэнэйтнай харгы зам буруутаад байбал, hанаа сэдьхэлтнай зобоогдоод, ямаршье ажал хэхэ гэхэдэтнай ажалтнай бүтэсэгүй hаань, hайхан сэбэр hанаагаа hанажа, алдуу оhол гаргажа ябанаб гэжэ мэдэрээд, энэл лама абгайнгаа субаргада өөрөө ерэжэ, ямар ушар болооб хэлэжэ, үнэн зүрхэнhөө этигэжэ hайнаар зальбараа hаатнай, заатагүй гуйлтыетнай заhажа, залажа үгэхэ, өөдөө үни болонгүй бэеэрээ ойлгохот гээ юм.

Хүндэтэ нютагаархин! Манай Мунхын Лхасурен нагасын дасанда хүдэлжэ, буян оруулhан хубитань сэгнэшэгүй ехэ. Мүнөө субаргадань зон яhала ябадаг болоhыень ажагланабди, hайн даа, бурхан багша туhалаа. Энэ хэрэгтэ манай поселениин администраци, бүхы үри хүүгэднай энэ ехэ ажал бүтээгээ. Хэн эндэ хубитаяа оруулааб, мэдэнэт. Эндэ хабаадагша зондо доро дохин баярые хүргэнэбди. Хэн хэды мүнгэ оруулааб, списогынь толилхоо hананаб.

Аха hайхан нютагаархинаа 2019 оной гахай жэл угтуулан хани халуунаар амаршалнаб.

Сагаан сарюун шарайтай

Сагаан hараа угтаял!

Гараад байhан жэлээ

Гарзагүйгөөр үнгэргэел!

Ороод байhан ондоо

Олзотой ходо ябаял!

Сагаан hараар!

Сагаалганаар!

Булта нютагаархинаа амаршалагша Р.Д. Арданова

29.01.2019 г.

Хумаева Д.А. – 100, Ошорова А.Д. – 100, Иванова Л.С. – 100, Дамшаев В.Ю. – 100, Хумаев С-Д. Д. – 100, Базаров В.Н. – 100, Балданова Т.Б. – 1000, Хумаев Г.Д. – 100, Базарова Г.Г. – 500, Гылыкова Д.Ж. – 500, Ошоров В. Б-Н. – 200, Маланов Б.С. – 200, Машаев К.Л-Ж. – 500, Хамаганов Б.В. – 300, Гармаев И.Д. – 200, Мунконова А.Д. – 100, Хамаганов В.В. – 100, Габанова Г.Б. – 300, Хамаганова С.Ж. – 300, Бартаева Т.П. – 250, Хумаев В.Б. – 200, Базарова Д.А. – 100, Хумаева С-Б. И. – 500,Дамшаева В.Г-Ж. – 500, Маланова Э.О. – 200, Бартаева Д.Ж. – 200, Патархеев Ж.С. – 100, Патархеев Ж. – 100, Патархеев З.С. – 100, Патархеев Д.Ж. – 100, Самбялов С.Б. – 100, Самбялов Б.Ж. – 300, Абзаев Е.Ш. – 100, Цыбиков Е.Ш. – 200, Данцаранов Б.А. – 100, Данцаранов А.С. – 100, Сушкеев М.А. – 100, Самбялов Ч.С. – 100, Самбялов Д.С. – 100, Самбялов Д.С. – 100, Самбялов С.К. – 200, Цыбиков Р.Ш. – 200, Буханаев А.Х. – 200.

Добавить комментарий

Добавлять комментарии могут только зарегистрированные и авторизованные пользователи.