Багша хүн хэзээдэшье хүндэтэй, сэнтэй

hургагша хүнэй нэрэтэй бидэ бүхы наhаараа холбоотойбди.Хара багаhаа тэрэнэй туhаар оршон тойронхи байдалай оньhонуудые, хуули ёhонуудые шудалнабди. Эдир залууhаа багшын хүтэлбэри доро мэргэжэлэй бэлиг шадабариин үндэhэнүүд тухай эрдэм мэдэсэтэй болонобди. Болбосоролтой томо хүнүүд болоодшье байхадаа бидэ үнөөхил багшадаа заабари зүбшэл эрижэ дэмжэлгэдэнь хүртэхэ гэжэ ошоhон зандаабди. Багшын хүсөөр лэ ажабайдалай баян дүй дүршэлтэй болонобди. Бидэнэр багшанараараа омогорхохол ёhоороо омогорхонобди.

Мүнөөдэр би нютагайнгаа түрүү хүнүүдэй нэгэн, эрхим багша, Буряад республикын габьяата багша, минии нүхэр, коллега, хоёр үринэрэй эжы, олон ашануудай теэбии Сыбык Сырендоржиевна Мунконовае дурдаха хүсэлтэйб.Сыбык Сырендоржиевнатай 1961 ондо «А» үзэгтэй танилсахаяа анха түрүүн Орлигой дунда hургуулиин богоhо алхажа ороо hэмди.

Ямар түргэн саг ябана гээшэб!

Мүнөө 65 наhанайнгаа үндэрhөө харахада, үхибүүн залуу зандар ябаhан наhамнай эли тодоор hанагдана. Гоё hайн, hайхан сагта hураа, ажамидараабди даа. үхибүүн бага наhаяа hананабди. Налгай hанаа амар ябахаш даа. Бүхэли үдэртөө газаа наадахаш. «Лапта», «Зажигалка», «Пионер», «Класс», «Шишка-бандишка» гэжэ байгаад элдэбын наадануудые наадахаш. Зундаа нэрhэн, hархяаг, hамар түүхэеэ Жаханаа, Урда бэе гаража, наадажа, гүйлдэжэ үдэрөө барахаш.

Уhа оймохош, Ахаяа ото тамархаш. Сыбык Дарима Манханова-Сыренова хоёрнай онгосоо бэрхээр татаха. Тамархааршье бэрхэнүүд hэн. үбэлдөө физкультурын хэшээлдэ ба мииншье үдэрнүүдтэ мүльhэн дээрэ үдэрөө эльгээгшэ бэлэйбди.Тэрэ үеын үхибүүд конькигаар ехэ бэрхээр ябадаг байгаа. Сэбэг hургуулида hурахадаа дүү хүбүүн Сергейтэеэ эжы абадаа туhалха гэжэ оролдогшо бэлэй. Эжынь Сэдэб Лопсоновна, абань Сырен-Доржо Сырендоржиевич – Агууехэ ороноо хамгаалгын дайнай ветеран, райком партида конюхоор хүдэлдэг hэн. Эхэ эсэгэнь зан абаряараа ехэл hайн хүнүүд байгша hэн. Хүн зоншье тиигэжэ зугаалдагша бэлэй. Сыбык hургуулида hурахадаа ехэ hүбэлгэн. Ходо ударник, ганса 4–5 гэhэн сэгнэлтэ абадаг hэн. hургуулиин үедэ хэшээлэйнгээ забhарта элдэбын наадануудые наадахаш. Томо болоходоо класс бүхэн хэшээлэй забhарта классhаань гараад, пеэшэндээ няалдаад, дуугаа дуулалдадаг hэмди. Тэрэ үе сагта пеэшэнээ түлидэг байгаа. Класс бүхэн өөрын пеэшэнтэй. өөhэдөөшье мэдэнгүй бэшэ классуудаараа мүрысөөн шэнги юумэ үнгэргэдэг байгаабди гэжэ мүнөө hананаб. үшөөшье олон hонин юумэ хэлэхээр даа. Эндэ иигэжэ нэгэ хэды эпизод hанагдаба.

Буряадай габьяата багшанар Марфа Хазановна Хамгушкеева, Даря Дашеевна Мунконова, «Хүндэлэлэй тэмдэг» гэhэн орденой кавалернууд Янжима Дагбаевна Дамбаева, Долгор Хайдаковна Цыбденова, Александра Шарлаевна Аюшеева, Мария Пурбуевна Галсановада заалгаhандаа ехэ баяртайбди.

hургуулияа дүүргээд, Сыбык Улаан-үдэ хотын педучилище амжалта ехэтэйгээр дүүргээд, Балагтын эхин hургуулида ажалайнгаа намтар эхилhэн түүхэтэй. hүүлээрнь Орлигтоо зөөжэ ерээ. Тэрэ үеhээ хойшо таhалгаряагүй Орлигой дунда hургуулиин эхин классуудай багшаар хүдэлнэ. Буряадай гүрэнэй багшын институдай эхин классай таhаг дүүргэжэ, 45 жэлэй хугасаа соо Сыбык Сырендоржиевна хэдэн олон үеын үхибүүдые үзэгтэ, тоо бодолгодо hургаа гээшэб.

Хэшээл бүхэнэй материалые өөрынгөө хэшээлдэ гүйсэд хэрэглэхын тула, тэрэнээ үрэ дүн hайнтайгаар үнгэргэхын тула, хамагай түрүүн hайнаар бэлэдхэхэ, ямар аргаар үзэжэ байhан темэеэ hурагшадтаа бата бэхеэр ойлгуулха тухайгаа ехэ hайнаар бодомжолжо үзэдэг хүн.

Багша үзэжэ байhан темэдээ тааруулан хүмүүжүүлгын хүдэлмэри зохидоор үнгэргэдэг.Бэшэмэл холбоо хэлэлгэ хүгжөөхэ зорилгоор элдэб янзын творческо хүдэлмэринүүдые үнгэргэдэг (рассказ зохёолго, изложени, сочинени, элдэб диктантнууд; hэргылhэн, словарна, харалгын, түүбэрилhэн, сүлөө г.м.).

Грамматикын темэнүүдые үзэхынгөө хажуугаар хэлэлгэ хүгжөөлгэдэ гол анхаралаа хандуулдаг. Хэлэлгэ хүгжөөлгэ гээшэ мүнөө үедэ тон шухала асуудалнуудай нэгэн болоод байна ха юм. hурагшадые зүбөөр хэлүүлжэ, бэшүүлжэ hургаха, илангаяа түрэл хэлэндэнь дурлуулан хүмүүжүүлхэ – багша бүхэнэй нангин уялгануудай нэгэн. hурагшадые Буряад республикын гүрэнэй аман ба бэшэмэл хэлэтэй болгохо, ниитын болон ажахын хэрэгтэ түрэлхи хэлэеэ хэрэглэжэ hургаха, арадайнгаа түүхэ, ёhо заншал, соёл болбосорол ойлгуулха гэжэ буряад хэлэ заалгын гол зорилгонуудые табижа, «Введение в народоведение» гэжэ факультативна курсын программа табяад, заажа байдаг.

Он жэлнүүд hубарилдан ошожол байна. Наhамнайшье үнгэржэ байна. Хайрата нүхэр Намсарайнь, Павел хүбүүниинь наhанhаань урид алтан дэлхэйтэеэ хахасаhаниинь харамтай.Теэд яахабши даа, алтан дэлхэйн жама ёhоор хүн бүхэнэй табисуур ондо ондоо.

Сыбык Сырендоржиевна номхон даруу зантай, ажалша бэрхэ, алиншье талаараа дүрбэн тэгшэ хүн. Багшын үндэр уялгадаа үнэн сэхэ, ургажа ябаhан халаанда бүхы мэдэсэеэ, хүсэ шадалаа зорюулжа байдаг. Хүн шанараараа үнэн сэхэ, урагшаа hанаатай, hайхан сэдьхэлтэй хүн.

Дээдэ шатын багша, Буряад республикын габьяата багша, ажалай ветеран Сыбык Сырендоржиевна мүнөөшье ажаллаhан зандаа. Сырен хүбүүтэеэ, бэритэеэ ашанараа үргэлсэн hуунал даа. Доржо аша хүбүүниинь Сурхарбаанда залуушуулай дунда бүхэ барилдаагаар чемпион болоо, hая үбэр монголой Шилынхот хотодо болоhон түрнирта хабаадажа, алтан медальда хүртэжэ, түрэлхидээ баярлуулна.

Энэ үдэр багшанартамнай баяр баясхалангай, энэрхы дурлалай, хүндэ ямбын олон үгэнүүд хэлэгдэхэл байха. Тиигэншьегүй яахаб. Эдэмнай тэсэбэритэй, үдэр бүриин оролдосотой ажалаараа hурагшадаа ёhотойл хүнүүд болгохо гэжэ саг үргэлжэ эрмэлзэн ябана ха юм. Августын ехэ багшанарай суглаан дээрэ Сыбык Сырендоржиевнада Россин баярай бэшэг барюулагдаа.

Энхэргэн хайрата нүхэртөө зорюулhан сэдьхэлэйм дулаахан үгэнүүдые шагнажа үршөөгыт. Бурханай үгэhэн наhаяа hургуулиин үхибүүдтэ зорюулааш, үрэ дүнтэй, аша туhатай ажаhуунаш гэжэ омогорхоноб. Орон дэлхэйн үргэмжөөр үшөө ута наhа наhалжа, үбдэхые мэдэнгүй, гурбан зөөлэниие эдлэжэ, сэдьхэл дүүрэн, hанаан тэгшэ, аша гушынгаа дүхэриг соо жаргалтай hуухыешни хүсэнэб.

Баглаа сэсэг бэлэглээшьегyй hаа,

Багша шамаяа хүндэлнэб.

Сээжынгээ оёорhоо гараhан дулаахан үгэнүүдые

Сэсэг болгон баринаб...