Меню
16+

Газета «Аха», издается с 13 июля 1944 года

22.09.2014 15:30 Понедельник
Если Вы заметили ошибку в тексте, выделите необходимый фрагмент и нажмите Ctrl Enter. Заранее благодарны!
Выпуск 44 от 19.09.2014 г.

Малай тамга

Автор: Батажаргалын Сэрсэгмаагай «Заяанаймнай заншал» гэhэн номhоо

Монгол туургатан тамга хэжэ, малаа алдахаhаа болгоомжолдог, түмэр халаагаад, тэмдэг табидаг байhан. Хэр угhаа уламжалжа ерэhэн тамга байдаг. Буряад зон тамга дарахадаа, ламаар үзэл үзүүлдэг заншалтай. Таарахагүй тамга табяа hаа, мал үсөөрхэ. Үлзы бэлэгтэй тамга табяа hаа, мал үдэхэ.

1. Зэндэмэни тамга. Хэшэг буян ерэхэ гэhэн удхатай. (Зураг дээрэ – нэгэдэхинь. Саашаа энэл гуримаар). 2. үлзы зангяа. Бүтүү утаhаншье гэдэг. үлзы хутаг оршохо гэhэн удхатай. 3. Саран тамга. Огторгойн hара мэтэ hаруул тунгалаг гэhэн удхатай. 4. Хас тамга – Чингисэй үеын hүлдэ тэмдэг. Нара зүб, нара буруу хас гэжэ байдаг. Чингис хаанай сэрэг моринойнгоо шээхэдэ, эмээлэйнгээ бүүргэ тоншодог заншалтай байгаа. Хас тамгаяа наранай гү, али огторгойн галай бэлэг тэмдэг гэжэ үзэдэг hэн ха. Баhашье бэеэ хамгаалха hүлдэ тэмдэг гэдэг. 5. Суурга мэтэ бата бэхи, үрэгдэл хорогдолгүй байхын бэлэг тэмдэг. 6. Загаhан тамга. Загаhан мэтэ жаргалтай ута наhатай болохо тухай үреэл тэмдэг. Мүн нюдөө анидаггүй загаhан мэтэ гүрэн түрэмнай hэримжэтэй байха гэhэн удхатай. 7. Тоор тамга. Жэмэс мэтэ үрэ эдеэн дэлгэржэ, hалбаржа байха гэhэн удха харуулна. 8. Түүлхэ тамга. Буян хэшэгэй тэргын түүлхэ мэтэ бата бэхи гэhэн удхатай.

Тамга гээшые дураараа хэрэглэжэ болохогүй. Ехэдхэхэ, багадхаха гэжэ ушар байдаг. Зурхайгаар үзүүлхэ хэрэгтэй. Мал тамгалхадаа, дээдэ талые өөдэнь хандуулжа, зүб талын ташаан гү, али гуяда малайнгаа толгойн зүг харуулжа дараарайгты. Жэшээлхэдэ, саран тамгын үзүүрые малай толгойн зүг харуулжа дараха. hомон тамгатай айл өөдэлхэнь түргэн. Туурай тамгатай айл ядуурхагүй, зоосон тамгатай айл эд мүнгэ элбэг гэhэн бэлэг дэмбэрэлтэй үгэ байдаг.

Табан хушуу малай им тамга.

Буряадууд, монголнууд малай, илангаяа мориной ташаан дээрэ халуун түмэрөөр даража, тамга табихаhаа гадна, шэхыень элдэб түхэлөөр хайшалжа тэмдэг хэдэг байhан юм. Энэнь им гэхэ гү, али буряадшалхада, эмнеэ гэжэ нэрэтэй.

Адуунай, тэмээнэй шэхэнэй узуурта бишыхан тэмдэг хэдэг. Ухами им хэхэhээ бэшэ, хурса шэхые дэмы эбдэдэггуй. Бусад малда, илангаяа хониндо хамаагүй өөрынгөө дураар им хэжэ болодог. Уг залгамжалан ерэhэн им гэжэ байха. Шэнэшье им hанаhаараа хэжэ болохо. Анхандаа лама, хараар үзүүлжэ, им хэдэг байhан юм.

Добавить комментарий

Добавлять комментарии могут только зарегистрированные и авторизованные пользователи.